Tháng 6/2015, các nhà chức trách Anh bắt giữ hai thiếu niên trong một diễn đàn thuộc loại lớn nhất thế giới của tội phạm mạng. Chúng bị cáo buộc đã ăn trộm và bán thông tin 65.000 tài khoản ngân hàng từ những máy tính bị nhiễm mã độc. Không những thế, hai người này còn hướng dẫn cách sử dụng dữ liệu hiệu quả nhất để thu lời như mua bán hàng online hay thanh toán dịch vụ trực tuyến. Hơn 12,5 triệu USD đã bị lấy cắp từ số tài khoản này. Cả hai thiếu niên, Nick Webber và Ryan Thomas, đều mới 17 và 18 tuổi và đang học cấp ba.
Vào tháng 7/2015, Ngô Minh Hiếu, 25 tuổi, bị tuyên án 13 năm tù giam với tội danh ăn cắp thông tin cá nhân của 200 triệu người Mỹ thông qua một hàng loạt vụ hack quy mô lớn. Tòa án New Hampshire (Mỹ) khẳng định từ năm 2007 đến 2013, tức khi mới 17 tuổi, Hiếu đã sử dụng máy tính tại Việt Nam để thâm nhập trái phép vào nhiều hệ thống khác nhau để lấy trộm số thẻ an sinh xã hội, thông tin về tài khoản ngân hàng, thẻ tín dụng, tên, địa chỉ, số điện thoại, ngày sinh... của hàng triệu công dân Mỹ.
Đây không còn là trường hợp điển hình bởi tội phạm mạng ở tuổi vị thành niên đang gia tăng. Khảo sát của công ty bảo mật trực tuyến Tufin Technologies cho tháy, có đến hơn 20% số thiếu niên tham gia khẳng định từng một vài lần thử "hack" trên Internet. Ngày nay, một hệ thống bị tấn công và thiệt hại hàng triệu USD không nhất thiết do một hacker gạo cội và siêu đẳng, mà có khi chỉ là vài cú click chuột của một cậu thiếu niên nào đó nhờ học lỏm được các mánh khóe trên diễn đàn của tội phạm mạng.
"Những năm qua, NCA (Cơ quan phòng chống tội phạm quốc gia của Anh) nhận thấy ngày càng nhiều người trẻ phạm tội trên mạng", Richard Jones, đứng đầu bộ phận Tội phạm mạng của NCA, cho hay.
Ảnh minh họa: Gizmocrazed. |
Câu hỏi đặt ra là vì sao ngày càng nhiều trẻ em trở thành tội phạm mạng. Theo F3 Magazine, một trong những nguyên nhân chính là nhiều em nhìn nhận tội phạm mạng "oách" như là ngôi sao nhạc rock.
Trong cuộc phỏng vấn năm 2008 với BBC, Mark Bevan, một cựu hacker, giải thích lý do nhiều thiếu niên trở thành hacker: "Mục đích của họ trước tiên là để gây tiếng vang trong nhóm của mình". Các thành viên của một nhóm sẽ tìm kiếm các "con mồi", thực hiện các vụ tấn công rồi khoe thành tích với nhau. Nhiều người cảm thấy "hacking" khiến họ trở nên "ngầu" hơn. Theo thống kê của Damian Gordon, 70% các hacker trong phim ảnh được mô tả như những người hùng lập dị và tài năng, có thể thâm nhập, biến hóa trong các hệ thống "khủng" để thực hiện những điều khác thường, dù hợp pháp hay không.
Nguyên nhân thứ hai thực tế hơn, đó là "hành nghề đơn giản, lợi nhuận lớn". Luôn luôn có những người mong muốn tìm những cách dễ dàng để kiếm tiền. Trước kỷ nguyên của Internet, tội phạm vị thành niên có thể là những kẻ móc túi, giật đồ. Còn ngày nay, không khó để lặn ngụp trong thế giới ngầm của tội phạm mạng, nơi chứa đủ các mánh khóe, các công cụ hack và dễ dàng bị những tội phạm khác lôi kéo.
Thậm chí, nạn nhân của hacker cũng có thể bị lôi kéo trở thành tội phạm mạng. Đầu tháng này, trang IBTimes đưa tin, mã độc tống tiền Chimera lây nhiễm trên máy tính của người dùng, sau đó mã hóa mọi file trên máy rồi đòi tiền chuộc 2,4 bitcoin (tương đương 865 USD). Không dừng ở đó, kẻ tấn công còn gửi thông điệp mời chào nạn nhân "tham gia vào chương trình hội viên" của chúng. Nếu người dùng đồng ý phát tán mã độc này đến những người khác nữa, họ sẽ được hưởng 50% số tiền thu về từ các nạn nhân mà không tốn nhiều công sức.
Nguyên nhân thứ ba xuất phát từ sự tò mò. Rất nhiều thanh thiếu niên có tài và ham tìm tòi, khám phá. Chính sự thích tìm tòi này giúp họ phát hiện ra nhiều lỗ hổng trên Internet. Tháng trước, một sinh viên Canada đã bị kết án vì thâm nhập vào trang web của trường và công khai mật khẩu của hơn 27.000 sinh viên. Hồi tháng 9, một học sinh 17 tuổi ở Australia bị phát hiện là tác giả của sâu máy tính khiến Twitter sập trong vài giờ. Khi được hỏi vì sao tấn công Twitter, sinh viên này giải thích cậu chỉ muốn xem "liệu điều đó có thể xảy ra" hay không mà thôi. Đây cũng là động lực chính đằng sau nhiều vụ tấn công trên mạng của tội phạm trẻ tuổi - họ hồn nhiên thực hiện một vụ hack để xem có thành công không mà không để ý đến hậu quả ngoài đời thực. Họ nghĩ rằng nếu có thể phá vỡ một hệ thống, gây thiệt hại hàng triệu USD thì đơn giản là hệ thống đó hoạt động yếu kém.
Một nguyên nhân nữa là "nhận thức chưa đầy đủ". Trong phim WarGames, nhân vật David sử dụng máy tính để gọi đến hàng loạt số điện thoại mà không mất tiền. Nhân vật Jennifer lo lắng nói hành động đó có thể bị đi tù mất và David trả lời: "Chỉ khi cậu 18 tuổi". Dù bộ phim này đã ra đời từ năm 1983, nó mô tả rất đúng hoàn cảnh hiện tại. Khảo sát của Scholastic Inc cho thấy 48% học sinh trung học không tin "hacking" (truy cập vào mạng máy tính khác mà không được phép) là phạm tội trong khi 34% sinh viên đại học thừa nhận từng dùng lậu phần mềm và cho đó là điều bình thường.
Theo Ủy ban phòng chống tội phạm Mỹ, một trong những biện pháp để ngăn ngừa tội phạm vị thành niên là giáo dục rộng rãi. Giới trẻ cần được dạy về cách hành xử đúng mực trên mạng cũng như nhận thức rõ ranh giới đúng - sai khi sử dụng Internet.
Châu An